ÖZ
Toprakların tarımsal, orman, mera ve kentsel amaçlı kullanımının planlamasında, toprak özellikleri ve süreçlerinin modellenmesinde toprak değişkenliği dikkate alınması gereken önemli bir faktördür. Bu çalışmada, Samsun ili Terme İlçesi’nde Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından kullanılan arazileri de kapsayan yaklaşık 1.400 hektarlık bir alanda bazı toprak özelliklerinin uzaysal değişkenliği incelenmiştir. Toprakların 0-20 cm derinliğinden gelişigüzel örnekleme yöntemine göre 100 toprak örneği alınarak laboratuvarda CaCO3, toprak organik maddesi, katyon değişim kapasitesi (KDK), elektriksel iletkenlik (EC) ve pH için analiz edilmiştir. Toprak değişkenlerinin uzaysal yapısı semivaryogramlar kullanılarak modellenmiş ve daha sonra krigleme ile yüzey haritaları oluşturularak uzaysal değişim desenleri incelenmiştir. Toprak özelliğinden sadece CaCO3 normale yakın bir dağılım göstermiş, TOM ve KDK küresel modelle, diğerleri ise Gaus (Gausian) modelle modellemiştir. En düşük nugget etkisi EC en yüksek ise pH için hesaplanmış, EC ve CaCO3 kuvvetli, diğerleri ise orta uzaysal bağımlılık sergilemiştir. Toprak özelliklerinin uzaysal değişkenliği birbirleriyle benzerlik göstermekte olup, toprak tekstürü ve arazinin kullanımın bunda etkili olduğu düşünülmektedir. Sonuçların, çalışma alanındaki arazilerin sürdürülebilir kullanım planlamasında katkı sağlayabilecek ve kültürel uygulamalarda (sulama, gübreleme, toprak işleme, vb.) kaynak kullanımında tasarruf edilmesi, arazi bozulmasının önlenmesi ve çevre sağlığının korunması bakımından bölgedeki yetiştirici ve uygulayıcılara rehber olabilme potansiyeli bulunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Krigleme, nugget etkisi, toprak kimyasal özellikleri, semivaryogram, uzaysal değişkenlik.
0 yorum:
Yorum Gönder