ÖZ
Bir ülkenin devamlılığını sağlayabilmek ve farklılıkları ortak amaçlarda birleştirebilmek, bireylere vatandaş olma bilinci kazandırmakla gerçekleşebilir. Bu nedenle vatandaşlık eğitimi yalnızca örgün eğitimde okullarda verilen bir ders değil, yaşam boyu öğrenmeye dayalı dinamik bir süreçtir. Bu süreç, toplumda yaşayan her bireyin bilgili, problem çözücü, katılımcı, sorumluluk sahibi, toplumsal sorunlara duyarlı bir varlık olarak yaşamasını destekler. Gerçekte günümüze değin yapılan çalışmalarda vatandaşlık kavramının ne olduğu hep tartışılmış olmakla beraber, özellikle küreselleşen dünyada vatandaşlık kavramının içinin boşaldığı ve anlamını yitirdiği de öne sürülmektedir. Oysa, toplumsal hatta küresel sorunlar ile başa çıkabilmek için aktif ve etkili vatandaşlığın önemi açıktır. Bu nedenle gelişmiş ülkelerde özellikle gençlerin aktif, etkili ve katılımcı vatandaş olmaları için bilgi ve becerilerinin iyileştirilmesi ile değerlerinin yönlendirilmesine ilişkin çabaların arttığı gözlenmektedir.
Vatandaşlık en basit şekli ile “devletin, tek yanlı iradesiyle koşullarını ve hükümlerini belirlediği bir hukuksal statüyü gerçekleştiren, kişilerle arasında kurduğu bağ” olarak tanımlanmaktadır. Diğer yandan vatandaşlık, “uyrukluk, yurttaşlık kavramlarıyla ifade edilmek istenilen bir gerçek kişiyi devlete bağlayan hukuki bağdır” şeklinde açıklanmaktadır. Bazı yaklaşımlarda vatandaşlık, yalnızca milliyet hukuku ile ilişkili bir kavram olmaktan çok sosyolojik bir kavram olarak ele alınmaktadır. Ancak bu tanımların da ötesinde bireysel olarak vatandaşlık, “devletin bireye yüklediği görevler ve sunduğu haklarla hukuki bir statüye sahip olmanın yanında, yaşadığı toplumun değerlerini benimseyerek sürdüren ve bu toplumun kültürüne uyum sağlayan” bir toplumun ideal üyesi olma eylemidir. Günümüzün demokratik toplumlarında; topluma karşı sorumluklarını bilen ve yerine getiren sosyal sorumlu vatandaş; ulusal ve bölgesel düzeyde sosyal yaşama ve toplumla ilgili aktivitelere katılan katılımcı vatandaş; sosyal, ekonomik ve politik güç arasındaki etkileşimi anlamlandırarak analiz edebilen adalet merkezli vatandaş olmak üzere üç tip ideal vatandaştan söz edilmektedir.
Bu çalışmada, aktif ve katılımcı vatandaşlık için bireysel bilgi ve becerilerin desteklenmesine, aynı zamanda bireyin vatandaş olma davranışlarını biçimlendirmeye yönelik aktif ve etkili vatandaşlık eğitimi için temel alınabilecek bir model önerisi sunulacaktır.
0 yorum:
Yorum Gönder