ÖZ
Mit, destan, masal, hikâye gibi sözlü anlatılarda kahramanın toplum tarafından kabul edilmesini sağlayan zor görevler evrensel motiflerdir. Türk halk anlatılarında zor görevleri başaran kahraman hem tahtın mirasçısı olmakta hem de bir kadına evlenme hakkını elde etmektedir. Bu anlatılarda genellikle bir kahraman, evlenebilmek için bir kıza talip olur. Talip, kızla evlenebilmek için, kız ya da onun ailesinin koyduğu “at yarışı, ok atma ve güreş” gibi yarışmaları geçmesi gerekmektedir. Talip, Dede Korkut Kitabı’ndaki Bamsı Beyrek ve Banu Çiçek gibi bir kızla birebir mücadele etmek zorunda kalabilir. Bu yarışlar, bir kadın-erkek çekişmesine dönüşür. Başka bir yönden de kadın, erkeğini sınavlar aracılığıyla seçmektedir. Destanlarda bir kızla kahramanın evlilik öncesi yarışmaları gibi Anadolu düğünlerinde de kadın-erkek güreşi vardır. Düğünün son günü gelin, yeni evin eşiğinden geçmeden önce kaynana ile kaynata güreşmektedirler. Bu güreşin yörelere göre yapısal, işlevsel ve göstergebilimsel özellikleri vardır. Geline, güreşle birtakım mesajlar kodlanmaktadır. Güreşle birlikte başka uygulamalar, gelinin yeni evine uyum sağlamasını kolaylaştırmaktadır. Bu çalışmada, kadınerkek mücadelesinin tarihsel arka planı ile güreşin Anadolu'da yaşayan kültürde kayınvalide ile kayınpeder güreşine dönüşümüne odaklanılmaya çalışıldı. Doküman çalışması ve alanda görüşme ve gözlem yöntemleriyle elde edilen veriler, görsellerle zenginleştirildi. Bu veriler halkbilim kuram ve yöntemleriyle incelendi.
0 yorum:
Yorum Gönder