ÖZ
19. yüzyılda Batı Avrupa’da ortaya çıkan üç büyük ideolojilerden biri olan muhafazakârlık, liberalizm ve sosyalizmden farklı bir dünya tasavvuru ortaya koymuştur. Fransız Devrimin dünyayı yeniden inşa etme girişimine karşı çıkan muhafazakârlık, gerek insan, toplum ve evrene gerekse değişim ve ilerlemeye yönelik tutucu kimliğiyle tanınır. Modernliğin uygarlığına karşı insanlığın tarihsel ve kurumsal tecrübesini öne çıkaran ve temelde yeni bir düzeni kurmak için yola çıkan seküler ideolojilere yapmış olduğu eleştirilerle öne çıkan muhafazakârlık, dünyaya, insana ve eşyanın doğasına ilişkin muhafazakâr bir tutum takınmıştır. Muhafazakâr dünya görüşü rasyonalizme, aydınlanmanın radikalizmine ve ilerlemeci tarih anlayışına muhalefet ederek beşerin mükemmel olmadığını, saf aklın soyut tahayyülleriyle yola çıkılamayacağını, adadan kopartılmış olan bireyin özgür olamayacağını ama daha da önemlisi devrimci siyasetin hâkim olduğu toplumlarda sosyal adaletin, özel mülkiyetin ve bireysel hürriyetin yaşanamayacağını iddia etmiştir. Muhafazakâr düşünürler bu iddialardan hareketle bir yandan mevcut toplumsal, siyasal ve kültürel dünyanın devamından yana tavır koymuşlar, diğer yandan geleneğin ve tarihsel deneyimin ürünü olan kadim kurumların ve bu kurumların oluşturduğu toplumsal ve dinsel değerlerin muhafaza edilmesini talep etmişlerdir. Bu anlamda bir tutum olarak muhafazakârlığı karşıt bir ideolojiye haline getiren şeyin, organik ve canlı bir yapı olduğu düşünülen toplumun temel dinamiklerini yıkmaya çalışan devrimci hareketler olduğu söylenebilir. Nitekim muhafazakârlar, devrimci hareketlerin toplumsal düzen ve istikrarı bozmaya girişmesiyle sesini yükseltmeye başlamışlardır. Edmund Burke, bu anlamda hem sesi gür çıkan bir düşünür, hem de muhafazakarlığı bir paradigma haline getiren isim olmuştur. Bu bildiride söz konusu düşünürün neden muhafazakâr olunması ve neden devrimin mantığına karşı çıkılması gerektiği sorusuna, yine kendi yazdığı “Fransız Devrimi Üzerine Düşünceler” adlı eserinden hareketle cevap verilmeye çalışılacaktır.
0 yorum:
Yorum Gönder