ÖZ
Amaç: On ikinci yüzyılda yaşayan tıp, dil-edebiyat ve astroloji dışında farklı konularda da Arapça ve Farsça eserler veren Hubeyş bin İbrahim et-Tiflisi’nin yaşamı, eserleri ve Beyanu’s-SinaӅat’in muhtasar bir Türkçe çevrisinde yer alan cevherler hakkındaki bölümün sunulması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Beyanu’s-Sına'at Hubeyş bin İbrahim et-Tiflisi tarafından Farsça yazılmıştır. Halil bin ‘Abdu’r-Rahman kitabın bazı bölümlerini Türkçeye çevirmiştir. Beyanu’s-Sına'at ’in Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, Yeni Cami Koleksiyonu, No: 925/5’de bulunan muhtasar bir Türkçe çeviri nüshası üzerinde çalışılmıştır. Önce bu çeviride yer alan cevherlerle ilgili bölümün çevriyazısı yapılmış, daha sonra değerlendirilmiştir.
Bulgular: Eserin 14. bölümü “cevherler ve bitkiler üzerine” başlığını taşımaktadır. Bu bölümde yakut, lal, inci, mercan, akik, gümüş, kalay, bakır, kurşun ve safran ele alınmış; bu maddelerin tıbbi amaçla kullanım endikasyonları ve kullanış biçimleri verilmiştir.
Sonuç: Farsça bir eser olan Beyanu’s-Sına'at’in kısa bir Türkçe çevirisini içeren bu nüsha Türk tıp tarihi açısından oldukça önem taşımaktadır. Tiflisi’nin eserinde bulunan ve insanlara yararlı olabilecek bazı bilgilere Farsça bilmeyen Türk insanının ulaşması bu çeviri ile amaçlanmış olmalıdır.
0 yorum:
Yorum Gönder