ÖZ
Bu çalışmada Sabahattin Ali’nin Değirmen öyküsü göstergebilimsel metin çözümleme yöntemiyle incelenmeye çalışılacaktır. Göstergebilimsel çözümleme yöntemi olarak Greimas’ın anlamlama göstergebilimi kuramı doğrultusunda geliştirdiği yöntem kullanılacaktır. İlk uygulamalarını yazınsal metinler üzerinde gerçekleştiren göstergebilim, metne ulaşma yöntemlerinden biridir. Yazınsal metinleri inceleyen göstergebilimin amacı metindeki anlam ve anlamlamayı ele almaktır. Bu bağlamda metni çözümlemek, metnin anlamına ulaşmak; onu oluşturan sözcüklere tek tek anlamlar yükleyerek değil metnin, bağlamı göz önüne alınarak, bir bütün hâlinde incelenmesiyle mümkün olacaktır. Göstergebilimin amacı anlamın ne olduğundan ziyade nasıl oluşturulduğunu ortaya çıkarmaya çalışmaktır. Yüzey yapıdan derin yapıya doğru bir yol izleyen göstergebilimsel metin çözümleme yöntemi üç düzeyden oluşmaktadır: Söylemsel düzey, anlatısal düzey, mantıksal-anlamsal düzey. Söylemsel düzeyde, metindeki eyleyenlerin oyunculaşmasının, zamanın ve uzamın oluşturduğu söylem ortaya konur. Anlatısal-göstergesel yapılar metnin yüzeysel incelenmesinin diğer aşamasıdır. Anlatı metnini yüzeysel düzeyde betimlemeyi sağlayan en önemli araç eyleyenler şemasıdır. Eyleyen adı verilen bu birimler anlatıda sadece insan olarak değil soyut kavramlar olarak da karşımıza çıkabilirler. Mantıksal- anlamsal düzey göstergebilimsel çözümlemenin son ve anlamlamanın en küçük birimlerine inilmeye çalışılan aşamasıdır. Bu düzeyde temel karşıtlıkların ortaya konduğu göstergebilimsel dörtgen kullanılır. Söylem ve anlatı düzeyinde ortaya konan olgular mantıksal-anlamsal düzeyde birleşerek derin yapıyı oluştururlar. Soyut düşüncelerin yer aldığı bu düzeyde amaç okuyucunun bu soyut düşüncelere ulaşmasını sağlamaktır.
0 yorum:
Yorum Gönder