ÖZ
Tedarik zinciri yönetimi, hammadde siparişinin verilmesinden müşteriye sevkiyat edilmesine kadar geçen aktivitelerin müşteri memnuniyetini en üst seviyeye taşınmasını hedefleyecek şekilde mümkün olan en verimli şekilde uygulanmasıdır. Özellikle rekabetin arttığı günümüzde tedarik zinciri yönetimi, kaynakların verimliliğinin artması, operasyonların iyileştirilmesi, müşteriye ulaştırılan ürünün maliyetinin azaltılması, daha az stok maliyeti, daha kısa üretim zamanı, daha güçlü organizasyonel yapılar, daha net karlar gibi toplam verimliliği arttıracak faaliyetlere odaklanır.
Yönetimsel ve temel fonksiyonlar olarak ikiye ayrılan tedarik zinciri yönetiminin temel amacı, toplam tedarik zinciri maliyetini istenilen talebi karşılayacak şekilde organize ederken minimum tutmaktır. Tedarik zinciri yönetimini etkileyen altı temel faktör bulunur. Bunlar; müşteri talepleri, küreselleşme, rekabet, bilgi ve iletişim, resmi etkiler ve çevredir. Bu faktörlerden etkilenen tedarik zinciri yönetimi için alınacak kararlar ise üç ana kısıt değerlendirilerek alınır. Bunlar; kapasite, hizmet uyumu ve talep miktarı ve kapsamıdır.
Lojistik; doğru ürünün, doğru miktarda, doğru şartlarda, doğru yerde, doğru zamanda, doğru maliyet ile, doğru müşteri için kullanılabilirliğini sağlamaktır. Lojistiğin genel amacı; ürün, hammadde, yarı mamul ve yardımcı malzemelerin ihtiyaç duyulduğunda, uygun koşullarda, ihtiyaç olan yerde en düşük maliyet ile teslimatını sağlamaktır. Faaliyet alanı; başlangıçta ulaşım ve depolama ile sınırlı olan lojistik; satın alma, dağıtım, stok yönetimi, sipariş yönetimi ve işleme, paketleme, parça ve hizmet desteği, üretim çizelgeleme, geri dönen ürünler, talep tahmini, atıkların geri kazanımı ve imha edilmesi ve hatta müşteri hizmetlerini de içine alarak genişlemiştir.
Lojistiğin önemli bir kolu olan depolama ise lojistik faaliyetlerin iyi organize edilmesi için kritik bir önem taşımaktadır. Depo yerinin neresinin olacağı kararı ise toplam zinciri etkileyen önemli kararlardan biridir. Bu yüzden depo yeri seçimi yapılırken dikkat edilmesi gereken oldukça fazla kriter mevcuttur.
Karar verme, kişilerin iki ya da daha fazla kriter ile sayılabilen ya da sayılamayan bir grup alternatif arasından seçim yapmasıdır . Bu yüzden bir karar verme işlemi olması için öncelikle seçim yapılabilecek birden fazla alternatif ve bu alternatifler arasında en iyiyi seçmede kullanılacak birden fazla kriter bulunması gerekiyor. Çok ölçütlü karar verme için sistematik olarak ortaya konulmuş birçok yöntem kullanılmaktadır. Genel anlamda ise 2 sınıfa ayrılır. Bunlar; çok nitelikli karar verme ve çok amaçlı karar vermedir.
Bulanık mantık ile karar vermeye yarayan çözüm metodlarından biri olan choquet integrali, karar vericilerin yorumları ile kriterlerin sözel yorumlardan sayısal yorumlara atanarak çözümüne dayanan bir yöntemdir. Choquet integrali kurulan modellerin doğruluğunu kontrol etmek ya da seçim kriterlerini parçalara ayırarak değerlendirmek için kullanılan numerik yapıya sahip bir bulanık integraldir. Bir bulanık integrali oluşturmak için, geleneksel anlayışta bir operatör değer kullanmak yerine, bulanık yapının entegre edilip, kullanılacağı bir ayırt edici belirlemek gerekir. Bir choquet integralinin başarılı bir şekilde kurulması, her bir ölçütün ya da ölçütlerin kombinasyonlarının, önemini ortaya koyan bulanık ölçütlerin beyan ettiği gösterimlere dayanır.
Bu çalışmada Türkiye'de faaliyet gösteren uluslararası bir firmanın, Türkiye'de çalıştığı üçüncü parti servis sağlayıcılarını konsolide edip, tek lokasyon ile ilerlemeye çalışması için karar verme süreci incelendi. Beş farklı ürün kategorisi ile gıda alanında faaliyet gösteren ABC firmasının Türkiye'de iki farklı üretim tesisine hizmet verecek servis sağlayıcıyı seçmesi için olası üç alternatifi bulunmakta.
Firma ile yapılan çalışma sonucu maliyet, iş gücü, çevresel etmenler ve altyapı olmak üzere dört ana seçim kriteri belirlendi. Bu seçim kriterlerine bağlı alt kriter sayısı ise oniki tanedir.
Karar verme aşamasında ilk olarak yamuk bulanık sayılar ve bu sayılara karşılık sözel karşılıklar belirlendi. Daha sonra firma ile yapılan yüzyüze görüşmede her ana kriter ve alt kriter için önem dereceleri ve alternatif çözümlerin performans değerleri belirlendi.
Choquet integral yöntemi kullanılarak ilk önce iki farklı değeri için performans ve önem dereceleri normalleştirildi. Daha sonra ise normalleşen değerlere karşılık gelen bulanık ölçüm değerleri belirlendi. Bulanık ölçüm değerlerinden yola çıkılarak her ana kritere karşılık gelen alternatiflere ait performans değerleri ortaya çıkarıldı.
Alternatiflerin genel performans değerlerine ulaşabilmek için ise ana kriterlerin performans değerlerinden yola çıkılıp, aynı hesaplama yöntemi kulanılarak her alternatif için genel performans indisleri ortaya çıkarıldı. Daha sonra durulaştırılan performans değerleri sonucunda da alternatiflerin genel performans sonuçları elde edildi.
Stratejik bir karar alınarak yapılan işlemlerde, elde bulunan alternatifler arasından seçim yapıldığında objektif bir göz ile toplamda en avantajlı olacak alternatifin seçilmesi oldukça önemlidir. Bu çalışma ile de choquet integrali yöntemi ile elde edilen alternatifler arasından en verimli sonucun elde edilebileceği alternatif bulunarak, karar vericiye karar verme aşamasında destek olunabileceği ortaya çıkarıldı.
0 yorum:
Yorum Gönder