ÖZ
Endokrin bozucu kimyasal maddeler (EDCler) doğal hormonların sentezi, salgılanması, taşınması, metabolizması, eliminasyonu ve reseptöre bağlanmasını etkileyen bileşiklerdir. Çevrede yaygın bulunan birçok EDC vardır ve insanların bu kimyasallara inhalasyon, oral veya dermal yollarla yüksek miktarda maruziyeti mümkündür. Ftalatlar, 1,2-benzendikarboksilik asitin (ftalik asit) dialkil veya alkil/aril esterleri olup, PVC materyali yumuşatmak için kullanılan plastizerlerdir. Genel popülasyon bu maddelere yüksek miktarda maruz kalmaktadır. Ftalatlar gelişimsel, üreme, hepatik, renal ve tiroit toksisitesi gösterebilir. Bebekler ve çocuklar, özellikle de erkekler ftalatların toksik etkilerine karşı daha duyarlıdır. Ftalatların anogenital açıklık, hipospadias, kriptorşidizm, prostat, epididimis ve seminal veziküllerde malformasyonlar ile karakterize “testiküler dijenez sendromu (ftalat sendromu, TDS)’na neden olabilecekleri belirtilmektedir. Ayrıca, ftalat maruziyetinin erken yaşta görülen (30-40 yaş arası) testis kanserlerinin altında yatan en önemli nedenlerden biri olduğu öne sürülmektedir. Bu derlemede ftalatlar, biyotransformasyonları, temas yolları, doz kavramları, farklı sistem/organlardaki toksik etkileri, endokrik hastalıklarla ilişkileri ve regülasyonlarından söz edilecektir.
0 yorum:
Yorum Gönder