ÖZ
Son yıllarda, özellikle radyolojik enerji aralığında kullanılan ve radyasyonun olası zararlı etkilerine karşı üretilen koruyucu malzemelerin kullanımı artmıştır. Bu nedenle, iyonlaştırıcı radyasyona karşı hasta dozu ölçülmesi ve radyasyon çalışanlarına koruyucu olarak geliştirilen farklı malzemelerin azalım (zayıflatma) özelliklerinin belirlenmesi önemlidir. Bu tezde, koruyucu malzemelerin azalım özelliklerinin belirlenmesinde, standart bir yöntem test edilmiş ve geçerli kılınmıştır. Örneğin, X-ışınlarına karşı koruyucu malzemelerin kabul testinde, azalım oranı, kurşun eşdeğeri ve doz birikim (build up) faktörünün IEC (International Electrotechnical Commission) protokolüne uygunluğu, kurşun tiroid koruyucu için dar ve geniş X-ışın demetleri (80 kVp ve 100 kVp tüp gerilimlerinde) kullanılarak deneysel olarak gösterilmiştir. Ayrıca, mamografik enerji aralığında (20-35 kVp) %47 glandüler+%53 yağ dokuya sahip plakanın ve alüminyumun azalım katsayıları belirlenmiştir. Diagnostik enerji aralığında (40-150 kVp) insan dokusunu temsil eden PMMA ve ANSI fantomlarının X-ışın geçirgenlik özellikleri ölçülmüştür. Bir malzemenin azalım katsayısını ve kurşun eşdeğerini belirlerken dar demet şartları sağlanmışken geriye kalan bütün ölçümlerde sadece geniş demet şartları sağlanmıştır. Bu tezde saçılan ışınların X-ışın spektrumuna olan etkisi de farklı dedektörler kullanılarak geniş demet şartlarında ölçülmüştür. Yukarıda bahsedilen organ fantomlarından (PMMA, ANSI) dolayı oluşan saçılan ışın etkisi, sayım dedektörleri (CdZnTe ve NaI(Tl)) ve dijital görüntüleme dedektörü (DRX) kullanılarak yapılan kontrast ölçümleriyle araştırılmıştır. Kontrast ölçümlerinin yanısıra, bu saçılan ışın etkisi sayım dedektörleri kullanılarak yapıldığında dedektör enerji ayırma gücü ölçümleriyle (YYTG ve OYTG değerleri) değerlendirilmiştir. Buna ek olarak, foton saçılma kesirleri demet durdurucu (Beam Stop) fantom ve hava boşluğu gibi farklı teknikler kullanılarak hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar ayrıntılı biçimde tartışılmıştır.
0 yorum:
Yorum Gönder