ÖZ
Orta Asya ve Uzak Doğu mimarisinde köklü geçmişi olan açık avlu ve eyvanlı tipli binalar İslamiyet’ten sonraki mimari dönemlerde ribat mimarisinden kervansaraya, cami mimarisinden medreseye ve diğer yapı türlerine kadar geniş bir alanı kapsamakta ve bu dönemin bariz bir niteliği olarak kendini göstermektedir. Dört yöne vurgu yapan plan şeması kendi kökünü antik çağlarda Orta Asya, Ortadoğu ve Uzak Doğu şehirlerinde ve saraylarında bulmakta ve bu şemanın İslamiyet’ten sonraki açık avlulu ve eyvanlı binaların kaynağını teşkil ettiği düşünülmektedir. Eski Türk ve Çin inaçlarında olan kozmolojik anlayış dört coğrafi yöne vurgu yapmakta ve önemini göstermektedir. Bu kozmolojik anlayış daha sonraları Türklerin yaşadıkları mekânlara da yansıyıp ve daha müslüman olmayan Orta Asya halkının mekân anlayışının önemli bir bölümünü teşkil etmektedir. İslamiyet’ten sonra da ribatlar, kervansaraylar ve saraylarda devam eden bu kozmik anlayış Büyük Selçuklu döneminden itibaren cami mimarisine de yansımış ve Orta Asya ile İran mimarisinin en önemli plan şemasını teşkil etmiştir.
0 yorum:
Yorum Gönder