ÖZ
İslam’ın VII. Yüzyılda tarih sahnesine çıkışından itibaren Müslümanlar Bizanslılarla dini, siyasi, askeri ve kültürel münasebetlerde bulunmuşlar ve bu ilişkiler araştırmacıların da ilgisi çekmiştir. Hz. Peygamber, Dört halife ve Emeviler dönemlerinde daha çok siyasi, askeri ve kültürel çerçevede seyreden bu ilişkilere, ticari faaliyetlerin önem kazandığı Abbasiler döneminde ekonomik boyut da eklenmiştir. AbbasiBizans ticari ilişkileri W. Heyd’in çalışması dışında hakkında pek fazla araştırılmamış hususlardan biri olarak karşımızda durmaktadır. İslam fetihlerinin öncesinde Bizanslılar Akdeniz’de rekabet tanımaz bir üstünlüğe sahiplerdi. Asya ticaret yollarının nihayet bulduğu sahiller ellerindeydi; Kızıldeniz’in doğu mallarını boşalttığı Mısır, Basra körfezinden, Orta Asya’dan kalkan kervanların yüklerini boşalttıkları Suriye, ayrıca Karadeniz üzerinde doğu ticaretinin ilgilendiği tali noktalar onlarındı. Ancak Müslüman Arapların buraları ellerinden alması doğu ticaretini ve Bizans’ın ticari çıkarlarını altüst eden bir durum ortaya çıkarmıştır. Doğu mallarının Batıya aktarıldığı yollardan biri de Karadeniz’deki Trabzon idi. Nitekim İbn Havkal, Doğu ürünlerinin antreposu olarak Trabzon limanı üzerinde durmaktadır. Burası Abbasiler zamanında her yıl Çerkez, Müslüman, Bizanslı, Ermeni tacirlerin sık ziyaret ettiği ve birçok pazaryeri kurulan bir şehirdi. Bu noktada esas sorumuz Müslüman mallarının Abbasî devletinin hangi bölgesinden buraya ulaştığıdır. Bu dönemde değiş tokuşun yapıldığı başlıca pazaryerleri Trabzon’un yanı sıra Antakya ve İskenderiye’dir. Bu çalışma Abbasilerle Bizans arasındaki ticari ilişkiler konusuna dikkat çekmeyi hedeflemiştir.
0 yorum:
Yorum Gönder