ÖZ
Emevilerden sonra iktidara gelen ve seleflerinin takip etmiş olduğu mevali politikasından uzak duran Abbâsilerin bu siyaseti özellikle Türklerin tarih sahnesinde kendilerini göstermelerine imkân tanımıştı. Bu sayede İslâm âlemi kabiliyetleri ve cesaretleri ile maiyetleri altında bulundukları efendilerine, mensubu bulundukları dinlerine ve bağlı oldukları topraklarına hizmet edecek çok değerli Türk komutanların ortaya çıkışına tanıklık etmiştir. Abbâsîler çoğunluğunu İranlıların oluşturduğu Mevalinin desteği ile Emevi iktidarına son vermişlerdir. Buna bağlı olarak da Abbâsî devlet yönetiminde İranlı unsur hâkim bir vaziyet almıştır. Devletin kuruluşundan kısa bir zaman sonra İranlılarla arasında sorunlar yaşayan Abbâsî halifeleri orduda İranlılara karşı denge oluşturmak amacıyla Türklere yönelmiş, binlerce Türk askerini Abbâsî ordusuna dâhil etmişlerdir. Afşin, Eşnâs, İnak, Vasif, Boğa el-Kebir gibi komutanlar Abbâsî ordusunda temayüz etmişlerdir. Abbâsî tarihinde 836-892 yılları arası Samerra dönemi olarak isimlendirilir. Samerra döneminde Türk komutanlar devlet yönetiminde etkili olmuşlar, onların istemediği hiç kimse halife olamamış, onların onay vermediği hiçbir şey yapılamamıştır. Bu dönemde böylesi bir tavrın oluşmasında en etkili simalardan biri de Eşnâs et-Türkî’dir. O Abbâsî tarihinde hep ilkleri yapmış ve yaşamıştır. Eşnâs, adı halifelerden sonra hutbelerde zikredilen ilk komutan, halifeler tarafından tahta oturtulup sultan ünvanı verilen ilk kişi, ordu başkomutanı, halifenin Türk asıllı ilk hacibi ve bütün batı vilayetlerinin valisidir. Bu çalışmamızda Abbâsî tarihine yön veren Eşnâs et-Türkî’nin hayatı, askeri ve idari faaliyetleri ele alınacaktır.
0 yorum:
Yorum Gönder